صحنه های شکار از قدیمی ترین کهن الگوهایی است که در دورۀ ساسانی بر روی آثار هنری به ویژه ظروف زرین و سیمین ایجاد شده است. شمایل نگاری، شرح و تفسیر تصاویر نمادی و رمزی شکار حاوی پیام ها و بازنمایی اطلاعاتی است که رمزگشایی آنها می تواند جنبه های مختلف زندگی سیاسی، اجتماعی و مذهبی این دوره را آشکار سازد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مفاهیم نمادین صحنۀ شکار بر اساس آیکونوگرافی اجزا و عناصر به کارر...

مرداویج زیاری به عنوان چهره‌ای شاخص که در قرن چهارم هجری ایده احیای شاهنشاهی ساسانی را طرح کرد، شهرت دارد. بسیاری از محققان، به تبع منابع تاریخی وابسته به دربار خلافت عباسی، او را به تلاش برای بازگشت به دین و حکومت ایرانِ عهد ساسانی متهم کرده‌اند. اما به رغم اظهار نظرهای فراوان و متناقض، هنوز علل و انگیزه‌هایی که مرداویج را به این اقدام واداشت معلوم نیست. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تح...

یکی از ویژگی های عظیم ساسانیان، به کارگیری شیوه های انتقال آب با پشتوانه ی سیاسی، اداری و فنی قوی است که سرزمین خشک و نیمه خشک فلات ایران را، به مکانی امن برای زندگی مستمر و طولانی تبدیل کرد. دشت فیروزآباد (اردشیرخوره / گور) نمونه ای از نظام منسجم و دقیق بهره برداری از منابع آب، از شکل گیری تا شکوفایی در مناطق نیمه خشک فلات ایران است که تا 18 قرن پس از اردشیر، بنیان گذار شاهنشاهی ساسانی، به عنو...

از جمله منابع تاریخی برای درک تحولات دوره‌ی ساسانی، آثار به‌جا مانده از مورخان بیزانس است که به لحاظ وجود اطلاعات مهمی که مشابه آن را در دیگر منابع نمی‌توان یافت، حائز اهمیت است.یکی از مهم‌ترین این منابع، تاریخ تئوفیلاکت سیموکاتا است که تاکنون درباره‌ی آن در مطالعات تاریخ دوره‌ی ساسانی، پژوهشی مستقل به عمل نیامده و تا حدودی ناشناخته باقی مانده است.موضوع این اثر، مناسبات ایران و بیزانس در اواخر ...

این پژوهش را در 6 فصل تقسیم بندی نموده ایم که به ترتیب ذیل می باشد: فصل اول: زمینه های پیدایش شهر، نقش فرهنگ و باورها در پیدایش شهرهای ایرانی فصل دوم: نقش سایر عوامل در شکل گیری، رشد و شکوفائی شهرهای ایرانی فصل سوم: ساختار کالبدی شهر فصل چهارم: عوامل موثر در رشد و توسعه شهرهای ساسانی فصل پنجم: نقش شاهان ساسانی در پی افکنی شهرها فصل ششم: نمونه هائی از تاسیسات دوران ساسانی (تاثیر حکومت شاهنشاهی و...

مرداویج زیاری به عنوان چهره ای شاخص که در قرن چهارم هجری ایده احیای شاهنشاهی ساسانی را طرح کرد، شهرت دارد. بسیاری از محققان، به تبع منابع تاریخی وابسته به دربار خلافت عباسی، او را به تلاش برای بازگشت به دین و حکومت ایرانِ عهد ساسانی متهم کرده اند. اما به رغم اظهار نظرهای فراوان و متناقض، هنوز علل و انگیزه هایی که مرداویج را به این اقدام واداشت معلوم نیست. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تح...

از آغاز هستی، زن به عنوان یکی از ارکان اصلی حیات، نه تنها نقش موثر خود را بر جامعه و جهان اعمال کرده بلکه به دلیل تواناییها و ویژگیهای خود در هر مقطع زمانی در مقامی خاص جای گرفته است. گاهی در مقام پرستش، گاه پشت چرخ های اقتصادی و گاه بر مسند پادشاهی. با به قدرت رسیدن ساسانیان در قرن سوم میلادی، یکی از سلسله های بزرگ ایران زمین بنیان نهاد شد. در عرصه سیاسی همواره این مردان بودند که به عنوان پادش...

چکیده دوره ساسانی به عنوان یکی از مراحل مهم شکل گیری و تکامل تمدن ایرانی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. نتایج به دست آمده از پژوهش های باستان شناختی در برخی نواحی باختری شاهنشاهی ساسانی همانند خوزستان و میان رودان و همچنین تطبیق این نتایج با متون کلاسیک بیانگر تحولات بزرگ اجتماعی ـ اقتصادی ایران در این دوره است. دگرگونی در سلسله مراتب اجتماعی، ایجاد نظام متمرکز مدیریتی، توجه ویژه به توسع...

قفقاز جنوبی، به عنوان بخشی از ایران فرهنگی دوره‌ی ساسانی (224-651 م.)، در زمره‌ی سرزمین‌های ایرانشهر قرار گرفت. بنا بر مدارک نوشتاری ساسانی، این منطقه با عنوان سرزمین‌های انیرانی شناخته می‌شود. از زمان شاپور یکم (241-272م.)، اصطلاحاتی چون ایرانشهر، ایران و انیران را در سنگ‌نبشته‌های ساسانیان مشاهده می‌کنیم. استفاده از این واژه‌های جدید نشانگر تصرف سرزمین‌های غربی و شمال غربی شاهنشاهی در نتیجه ...

مفهوم «پاتریمونیال- بوروکراتیک»  (Patrimonial-Bureaucratic)در جامعه شناسی وبر یکی از مهمترین مدل­­های کشورداری در جوامع «سنتی»  (Traditional)است. نظام­های سیاسی پاتریمونیال-بوروکراتیک که خود گونه­ای از نظام­های پاتریمونیال است، دارای دو خصلت به ظاهر متضاد، اما مکمل هم هستند؛ یکی جنبۀ خودکامگی نظام­های مذکور است که با توجه به آن حکومت عرصۀ خودکامگی حاکم پاتریمونیال می­شود و دیگری ویژگی بوروکراتی...